อุทยานแห่งชาติภูจอง-นายอย เป็นที่ตั้งของน้ำตกห้วยหลวง(ถ้ำบักเตว) สูงประมาณ 50 เมตร ตกลงสู่หุบเขาที่มีลักษณะเป็นอ่างน้ำขนาดเล็ก มีหาดทรายขาวและน้ำเป็นสีมรกตงดงามมาก

พื้นที่ประมาณ 686 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่อำเภอบุณฑริก อำเภอนาจะหลวย และอำเภอน้ำยืน ทั้งยังมีอาณาเขตติดต่อกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวและราชอาณาจักรกัมพูชา หรือที่เรียกว่า “สามเหลี่ยมมรกต” เป็นพื้นที่ในเขตภูเขาพนมดงรัก สภาพป่ามีความอุดมสมบูรณ์ สถานที่ที่น่าสนใจในอุทยานฯ ได้แก่ แก่งกะเลา เป็นแก่งหินกลางลำธารห้วยหลวงที่มีธารน้ำไหลแผ่กว้างไปตามลานหินบรรยากาศร่มรื่นไปด้วยพรรณไม้นานาชนิดและหมู่ผีเสื้อ เหมาะแก่การศึกษาธรรมชาติและลงเล่นน้ำ น้ำตกห้วยหลวง (น้ำตกบักเตว) เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ เกิดจากลำธารห้วยหลวงไหลตกจากหน้าผาที่มีความสูงประมาณ 45 เมตร เบื้องล่างมีลักษณะเป็นแอ่งน้ำขนาดใหญ่ พื้นน้ำเป็นสีเขียวมรกตและมีหาดทรายขาวสะอาด เหมาะสำหรับการลงเล่นน้ำ ด้านบนมีจุดชมทิวทัศน์และถ่ายภาพ จากอาคารศูนย์บริการนักท่องเที่ยวของน้ำตกมีทางเดินเป็นขั้นบันได 272 ขั้น ลงมายังแอ่งน้ำเบื้องล่าง ช่วงเวลาที่เหมาะแก่การเที่ยวชมคือเดือนสิงหาคม-กุมภาพันธ์ บริเวณด้านหน้าทางลงน้ำตกมีร้านอาหารให้บริการอยู่หลายร้าน แก่งศิลาทิพย์ เกิดจากลำธารห้วยหลวงไหลผ่านลานหินทราย ผ่านแก่งหินหักลงเป็นขั้นจนเกิดเป็นน้ำตกขนาดเล็ก บริเวณลานหินกลางลำธารเกิดปรากฏการณ์ “กุมภลักษณ์” คือหินเกิดเป็นหลุมกลมขนาดเล็กใหญ่ ตื้นลึกต่างกันตามความแรงของสายน้ำ ดูสวยงามแปลกตา น้ำตกเกิ้งแม่พอง เข้าถึงได้ด้วยรถขับเคลื่อนสี่ล้อและการเดินเท้า ตั้งอยู่กลางป่าลึกอันอุดมสมบูรณ์ เป็นน้ำตกที่เกิดจากลำโดมน้อย โดยสายน้ำไหลผ่านลานหินแล้วตกลงจากหน้าผาที่มีความสูงประมาณ 10 เมตร ในช่วงฤดูฝนจะมีพืชจำพวกมอสและเฟิร์นขึ้นเขียวครึ้มทั่วทั้งบริเวณโขดหิน ภายใต้เพิงผาน้ำตกมีทางเดินลอดใต้ม่านน้ำข้ามไปยังโขดหินฝั่งตรงข้ามซึ่งมีทัศนียภาพที่สวยงามแปลกตา พลาญกงเกวียน เป็นลานหินกว้างที่ด้านหน้ามีกลุ่มหินลักษณะเป็นเพิงตามธรรมชาติ มีดอกไม้ป่าและพันธุ์ไม้ขึ้นสลับกันเป็นหย่อม ๆ นักเดินทางในอดีตได้อาศัยเพิงหินเหล่านี้เพื่อหลบแดดและฝนระหว่างการเดินทาง จึงเป็นที่มาของชื่อ “พลาญกงเกวียน” (“พลาญ” หมายถึงบริเวณที่เป็นลานกว้าง “กงเกวียน” เพี้ยนมาจาก “พวงเกวียน” หมายถึงประทุนเกวียนหรือกระทุนเกวียนซึ่งเป็นที่บังแดดบนเกวียน) สามเหลี่ยมมรกต หรือช่องบก เป็นพื้นที่รอยต่อระหว่างชายแดนไทย-ลาว-กัมพูชา พื้นที่ในเขตประเทศลาวคือแขวงจำปาสัก ส่วนพื้นที่ในประเทศกัมพูชาคือจังหวัดพระวิหาร ชื่อ “สามเหลี่ยมมรกต” เป็นการตั้งชื่อเลียนแบบสามเหลี่ยมทองคำ ซึ่งเป็นพื้นที่รอยต่อของไทย-ลาว-พม่า ในภาคเหนือ อ่างเก็บน้ำห้วยพลาญเสือตอนบน ตั้งอยู่ในบริเวณช่องบก ลักษณะอ่างเก็บน้ำเป็นทำนบดินปิดกั้นลำห้วยพลาญเสือ ซึ่งเป็นลำห้วยสาขาในลุ่มน้ำลำโดมใหญ่ มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาสูงบริเวณชายแดนรอยต่อสามประเทศ (สามเหลี่ยมมรกต) บริเวณด้านเหนือของอ่างเก็บน้ำเป็นเนินเขาสูง ด้านท้ายอ่างเป็นที่นาสลับป่าโปร่ง โดยอ่างเก็บน้ำแห่งนี้มีทิวทัศน์ทางธรรมชาติสวยงาม มีน้ำตลอดทั้งปี และมีนกน้ำรวมทั้งนกอพยพในพื้นที่เป็นจำนวนมาก ภูหินด่าง เป็นภูเขาหินทรายที่ประกอบด้วยป่าลานหิน มีลักษณะทางธรณีวิทยาที่สวยงามแปลกตาแตกต่างจากที่อื่น ได้แก่ ลานหินงอก ลานหินเป็นระแหง แอ่งหินเว้า และร่องหินแยก ตลอดเส้นทางเดินป่าไปสู่ยอดภูหินด่างเต็มไปด้วยกล้วยไม้ป่านานาชนิดและดอกไม้ป่าหลากสีสันขึ้นอยู่ตามลานหิน ชนิดของดอกไม้จะแตกต่างกันตามแต่ฤดูกาล จากจุดชมวิวบริเวณหน้าผามองเห็นพระอาทิตย์ขึ้นในยามเช้า รวมทั้งทะเลหมอกในช่วงฤดูหนาว และยังมองเห็นทัศนียภาพพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำโขง สภาพป่าในเขตลาวและกัมพูชาที่อยู่เบื้องล่างได้ด้วย ที่ผนังหินใต้เพิงผาปรากฏแถบสีแดงและสีชมพูอยู่หลายแห่ง ดูแปลกตาและสวยงาม และเป็นที่มาของชื่อ “ภูหินด่าง” นักธรณีวิทยาอธิบายว่าเป็นหลักฐานบ่งชี้ถึงสภาพอากาศที่แห้งแล้งของพื้นที่บริเวณนี้เมื่อหลายร้อยล้านปีมาแล้ว จึงส่งผลให้มีการตกตะกอนของแร่ธาตุบางอย่าง การเดินทางเข้าภูหินด่างต้องติดต่อเจ้าหน้าที่อุทยานฯ เพื่อนำทาง อุทยานแห่งชาติภูจอง-นายอย มีบ้านพักและจุดกางเต็นท์ให้บริการนักท่องเที่ยวอยู่ในบริเวณที่ทำการอุทยานฯ ซึ่งอยู่ก่อนถึงน้ำตกห้วยหลวง 3 กิโลเมตร สอบถามข้อมูล โทร. 0 4521 0706 เว็บไซต์ www.dnp.go.th